Τι είδους λόγο να εκφωνήσει κανείς για την 28η Οκτωβρίου 1940 , και τα όσα συνδέονται με αυτήν , όταν έχουν καταγραφεί ήδη , εξαντλητικά , όλες ανεξαιρέτως οι πτυχές των τότε γεγονότων ;
Έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε που μια Ελλάδα , εξασθενημένη από διάφορες περιπέτειες και στη μέση μιας δικτατορίας , χωρίς φανερές ή έστω κρυφές συμμαχίες , ξεσηκώθηκε ενάντια στη δυσανάλογη γι' αυτήν απειλή , καταφέρνοντας το πρώτο χτύπημα στο φασισμό .
Και ο ξεσηκωμός εκείνος , πραγματοποιήθηκε από το πρωτογενές σώμα της Ελλάδας , τον ίδιο της το λαό .
Τη Δευτέρα , 28η Οκτωβρίου 1940 , ο Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα , Γκράτσι , με το τελεσίγραφο που παρέδωσε στην ελληνική κυβέρνηση και με το οποίο ζητούσε το δικαίωμα να καταλάβουν οι ιταλικές ένοπλες δυνάμεις , ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους , ουσιαστικά κήρυττε τον πόλεμο στην Ελλάδα , μην αφήνοντας περιθώρια για άλλη απάντηση εκτός από αυτήν, την οποία και τελικά πήρε : ΟΧΙ .
Τη στιγμή εκείνη , κανένας δεν είχε δεύτερη σκέψη στο μυαλό του , κανένας δεν ακούστηκε σε παραφωνία , στο γενικό κλίμα .
Είναι αδύνατο σχεδόν , να πιστέψει κανείς στο ξέσπασμα , στην ανακούφιση εκείνης της μεθυσμένης μέρας .
Όχι μόνο τα παιδιά , οι νέοι που έτρεξαν προς το χακί , προς την υπόσχεση ενός άνισου πολέμου , αλλά και οι μεγάλοι , άντρες και γυναίκες , που είχαν παραμερίσει κάθε λογική , και είχαν πάρει μια βαθιά αναπνοή , αφήνοντας την πικρία της δικτατορίας , για μια νέα ζωή , με φωτεινές ώρες .
Κανένας δεν έτρεξε στα καταστήματα , κανένας δε σκέφτηκε να ψωνίσει , καμιά μορφή λογικής ανησυχίας , δε λειτούργησε στη σκέψη τους .
Τα σχολεία είχαν κλείσει αμέσως , αλλά τα παιδιά δεν είχαν γυρίσει στα σπίτια τους να κρυφτούν , να προστατευτούν . Είχαν ξεχυθεί στους δρόμους , σχηματίζοντας παρελάσεις και τραγουδώντας .
Η 28η Οκτωβρίου 1940 , ήταν μια μέρα ίσως μοναδική στην ιστορία μας . Δεν είχε τραγικές ώρες , όπως σε όλον τον κόσμο , όταν τις ψυχές συγκλονίζει το αστροπελέκι του πολέμου . Έμοιαζε μέρα γιορτινή σε ολόκληρη την Ελλάδα .
Η Αθήνα , το πρωί εκείνο , δεν ήταν μια συνηθισμένη πόλη . Ήταν μια υψικάμινος , που έλιωσε μέσα σε λίγη ώρα , το καθημερινό μέταλλο του λαού και το μετέτρεψε σε καθαρό χρυσάφι .
Κάτω από ένα απέραντο γαλάζιο κύμα , που είχε δημιουργήσει ο σημαιοστολισμός ακόμα και των πιο μακρινών συνοικιών , τα πλήθη παραμιλώντας , έδιναν ασυναίσθητα μέσα σε τρία λόγια , το μήνυμα της αυριανής νίκης : - Να πεθάνουμε , ναι , αλλά σαν Έλληνες .
Στην πλατεία των Εξαρχείων , είχε μαζευτεί από το πρωί , πλήθος κόσμου . Σημαίες γαλανόλευκες κυμάτιζαν και λαϊκοί ρήτορες κήρυσσαν το μίσος τους στον εισβολέα , κορόιδευαν τους "μακαρονάδες" και εξέφραζαν το πάθος που κόχλαζε στη ψυχή όλων των Ελλήνων . Από εκείνη την πρώτη στιγμή , η πατριωτική φλόγα για την μέχρι θανάτου υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας , είχε κιόλας ανταμώσει με τη δίψα για ελευθερία και δημοκρατία .
Όλα γίνονταν σύμβολα .
Οι σπουδαστές του Πολυτεχνείου , άρπαζαν από κάποια αίθουσα , κάποιον ανάγλυφο χάρτη της Ελλάδας , τον έβαζαν μπροστά και ξεχύνονταν , έξαλλη διαδήλωση στην οδό Πατησίων .
Από το Μοναστηράκι , άλλη διαδήλωση για το Σύνταγμα .
Όλες αυτές οι διαδηλώσεις , σε λίγο ενώνονταν και γίνονταν μία : θάλασσα οργισμένη που κυμάτιζε , άφριζε και τραγουδούσε τον εθνικό ύμνο .
"Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή
σε γνωρίζω από την όψη
που με βία μετράει τη γη " Πρέπει να γνωρίζουμε , ότι αν το ελληνικό έθνος , ζει τόσα χρόνια τώρα , είναι γιατί ο Έλληνας ξέρει να πεθαίνει για την ελευθερία .
Το 1940 , ο μικρός σε έκταση , αλλά μεγάλος αυτός τόπος που λέγεται Ελλάδα , αφού είχε μάθει όλο τον κόσμο να ζει , τώρα θα τον μάθαινε και να πεθαίνει .
Όλοι οι εμπόλεμοι , όλων των καιρών , ισχυρίζονται πως ο πόλεμος τους είναι αμυντικός , πως πολεμούν για να διαφεντέψουν τον τόπο τους και τα δίκια τους . Ακόμα και ο Χίτλερ , όταν εξαπέλυε τις ορδές του εναντίον των σχεδόν άοπλων γειτόνων του , φώναζε πως αμυνόταν εναντίον των - φανταστικών - επιβουλών τους και για να εξασφαλίσει τον απαραίτητο "ζωτικό χώρο" του λαού του .
Ωστόσο , αν υπάρχει πόλεμος που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί γνήσια αμυντικός , απρόκλητος και αθέλητος , είναι βέβαια ο πόλεμος του 1940 - 41 για τους Έλληνες και αυτό είναι κάτι που δεν μπόρεσε κανένας βέβαια να το αρνηθεί .
’λλωστε , ο πόλεμος εκείνος , εντασσόταν στην πανάρχαιη μοίρα του Ελληνισμού : στη μοίρα της παντοτινής άμυνας , της ακούραστης αντίστασης εναντίον κάθε λογής επιδρομέων και κατακτητών που ποθούσαν τα άνυδρα αλλά ζωτικά εδάφη του .
Ο τόπος μας επαληθεύει όσο λίγοι το αξίωμα , ότι : "η ιστορία είναι η γεωγραφία" .
Η πορεία των Ελλήνων μέσα στο χρόνο , σφραγίστηκε από τη γεωγραφική θέση της χώρας : από τη μία , ο τόπος μας γνώρισε και αφομοίωσε πολιτισμούς που διασταυρώθηκαν στη συμβολή αυτή , Ασίας και Ευρώπης και στη συνέχεια ανέπτυξε το δικό του , μοναδικό και απαρομοίωστο , πολιτισμό .
Από την άλλη όμως , η θέση αυτή - θέση κλειδί - στρατηγικά ανάμεσα σε τρεις ηπείρους και πέντε θάλασσες , άνοιγε πάντα , τόσο τις ορέξεις των γειτόνων , όσο και των "μεγάλων" της οικουμένης .
Βάρβαροι και πολιτισμένοι , με το γιαταγάνι ή με το σταυρό , χιμούσαν ολοένα καταπάνω σε τούτο το "μικρό αλώνι" και οι Έλληνες βρέθηκαν από την αρχή , αναγκασμένοι να μάχονται για να κρατήσουν ό,τι είχαν , για να κρατηθούν σε αυτή την "ιερή γωνιά" και να μη χάσουν την ανεξαρτησία τους , την προσωπικότητά τους και την πολιτιστική τους ταυτότητα .
Και σήμερα που η Ελλάδα προσπαθεί να ανταποκριθεί στις επιταγές μιας εποχής που σπαράσσεται από συμφέροντα και επιρροές , από υποκινούμενους εθνικισμούς και θρησκόληπτες εξάρσεις , στη μέση της βασιλείας της επικοινωνίας και της ηλεκτρονικής ταχύτητας και κάθε μορφής καταναλωτισμού , ίσως αναρωτιέται κανείς : Πόσα κοινά σημεία έχουμε σαν συλλογική ψυχοσύνθεση εμείς , οι σημερινοί Έλληνες με τους Έλληνες του 1940 . Πόσα ομόφωνα "όχι" θα ήμασταν έτοιμοι να πούμε σήμερα στις ποικιλόμορφες απειλές που υψώνονται γύρω μας .
Μπορεί να φαίνεται περίεργο , αλλά τα ίδια ερωτηματικά , για διαφορετικούς βέβαια λόγους , υπήρχαν και στην Ελλάδα της εποχής εκείνης .
Ο Αλέκος Λιδωρίκης θυμάται :
"Μια νύχτα βροχερή και σκοτεινή , επάνω στην Κλεισούρα , ένα παλικάρι που άκουγε σκεπτικό τα άλλα παιδιά να τραγουδάνε σιγά - σιγά , κουκουλωμένα μέσα στις κουβέρτες και στα αντίσκηνά τους , κάποια στιγμή βούρκωσαν τα μάτια του και μου είπε :
-Ξέρεις τι σκέφτομαι ; Πως είμαστε μέχρι τώρα , μια γενιά φτωχή , αλογάριαστη και παρεξηγημένη . Μας έλεγαν ανάξιους των προγόνων μας. Μιλούσαν μόνο γι' αυτούς κι εμάς τους νέους μας ξεγράφανε , λες κι εμείς δεν είχαμε μέσα στα στήθη μας φωτιά . Αυτό το άθλιο παραμύθι , αυτή η άθλια συκοφαντία , εδώ πάνω στα βουνά της Πίνδου , σαρώθηκαν αμείλικτα . Ένα καινούριο '21 - που πάντα ζούσε μέσα μας - πρόβαλλε εκτυφλωτικό , για να ξεχύσει τις ακτίνες του στα πέρατα του κόσμου" .
Έτσι και σήμερα . Η Ελλάδα μπορεί να στηρίζεται σε μας . Μπορεί να στηρίζεται στα νιάτα της . Γιατί κι εμείς απόγονοι εκείνων που πολέμησαν και πέθαναν το 1940 , για να μείνει η πατρίδα μας ελεύθερη , είμαστε . Το ίδιο αίμα κυλάει στις φλέβες μας , τις ίδιες αρετές με αυτούς έχουμε . Γιατί η Ελλάδα προορίζεται να ζήσει και θα ζήσει .
http://homepages.pathfinder.gr/leoklouk/1940.htm
